Rezerv yapı alanı, şehirlerin gelecekteki gelişimini planlamak amacıyla belirlenen ve henüz yerleşime açılmamış alanları ifade eder. Daha basit bir ifadeyle, mevcut kentsel alanların dışında, ileride konut, ticaret veya sosyal donatı alanı olarak kullanılmak üzere ayrılmış toprak parçalarıdır.
Rezerv yapı alanı kavramı, özellikle 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında önemlidir. Bu alanlar, afet riski taşıyan bölgelerde yaşayan nüfusun daha güvenli yerlere taşınması için planlanır. Ayrıca hızlı kentleşme sürecinde, şehirlerin düzensiz büyümesini engelleyip kontrollü ve planlı bir gelişim sağlamak amacıyla da kullanılır. Rezerv yapı alanları genellikle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenir ve imar planlarıyla düzenlenir.
Örneğin, deprem riski yüksek bir bölgede yaşayan insanların güvenliği için yeni konutların yapılacağı geniş ve sağlam zeminli bir arazi, rezerv yapı alanı olarak ilan edilebilir. Bu alanlarda sadece konut değil; okul, hastane, park, ulaşım yolları gibi sosyal ve teknik altyapılar da planlanır. Böylece nüfus artışı ve kentsel dönüşüm süreçleri, güvenli ve sürdürülebilir şekilde yönetilmiş olur.
Özetle, rezerv yapı alanı, şehirlerin gelecekteki ihtiyaçlarını karşılamak ve riskli bölgelerde yaşayan nüfusu güvenli alanlara taşımak için ayrılmış, planlı yerleşim bölgeleridir. Hem kentsel dönüşüm projelerinin hem de sağlıklı şehirleşmenin temel araçlarından biridir.