Parselasyon, kelime anlamı olarak bir araziyi parçalara ayırma işlemini ifade eder. Gayrimenkul sektöründe ise, bir arazinin imar planına uygun şekilde bölünerek parseller hâline getirilmesi ve düzenlenmesi işlemine parselasyon denir.
Parselasyon, şehirleşme ve imar uygulamalarının en temel adımlarından biridir. Büyük bir arazi, tek parça hâlindeyken üzerine doğrudan imar uygulaması yapılamaz. Bu nedenle belediyeler veya ilgili kurumlar, imar planlarına göre bu arazileri konut, ticari alan, yeşil alan, yol gibi farklı kullanımlara ayırır. Parselasyon sonucunda her parselin sınırları, büyüklüğü ve kullanım amacı belirlenmiş olur. Ayrıca düzenleme sırasında bazı kısımlar kamu yararına (örneğin yol, park, okul alanı) bedelsiz olarak kamuya bırakılır.
Uygulamada parselasyon, 18. madde uygulaması (İmar Kanunu’nun 18. maddesi) kapsamında yapılır. Bu işlemle, bir bölgede yer alan araziler eşitlik prensibine göre yeniden düzenlenir. Yani her malikin elindeki arsa, düzenlemeden önceki değeriyle uyumlu olacak şekilde düzenleme sonrası yeniden dağıtılır. Bu sayede plansız yapılaşmanın önüne geçilir, şehirleşme düzenli bir şekilde ilerler.
Örneğin, tarla vasfındaki bir arazi, belediyenin hazırladığı imar planına göre konut alanına dönüştürülecekse önce parselasyon yapılır. Bu işlem sonucunda arsa, yapılaşmaya uygun imar parselleri hâline gelir ve malik bu parseller üzerinde inşaat yapma hakkına sahip olur.
Özetle, parselasyon bir arazinin imar planına göre parçalara ayrılıp düzenlenmesi işlemidir. Şehir planlamasında düzenli yapılaşmayı sağlar, mülk sahiplerinin arsalarının hukuki statüsünü netleştirir ve kentsel gelişimin temelini oluşturur.